Volwassen titel
Winteren (2021)
Winteren verkent op een prachtige en troostrijke manier de donkere periodes van het leven, wanneer we ons moeten terugtrekken om onszelf te verzorgen en te herstellen.
We moeten leren de winter uit te nodigen in ons leven. Daar gaat dit boek over: het proces leren herkennen, begrijpen en zelfs koesteren. We zullen er misschien nooit voor kiezen om te winteren, maar we kunnen wel kiezen hoe.
Iedereen heeft wel momenten in zijn of haar leven die vragen om stilstand: een verlies, ziekte, zorgen, te hard gewerkt. Katherine May laat zien dat deze periodes komen en gaan, net als de seizoenen. En zoals in de natuur de winters gebruikt worden om te rusten, kunnen wij deze momenten ook aangrijpen om een stap terug te doen en te ‘winteren’.
Een periode van stilstand
Winteren is onvermijdelijk, stelt Katherine May in het eerste hoofdstuk van Winteren; “Iedereen wintert vroeg of laat, sommige mensen winteren steeds opnieuw.” Het is een lastig begrip om toe te lichten. May beschrijft winteren zelf als periodes van stilstand. Of dit nu is vanwege een verlies, ziekte of zorgen. Maar dat deze periodes er altijd zullen zijn en ook weer voorbijgaan is zo zeker als de lente die de winter opvolgt. En hoewel de lezer in het eerste hoofdstuk leert dat winteren meestal onvrijwillig, eenzaam en intens pijnlijk is, heeft het ook een keerzijde, want “…hóé we winteren staat ons vrij.”
Het ‘hoe’ is waar de volgende 254 bladzijdes over gaan. Het is een stuk mooier en positiever dan je zou verwachten.
“Maar als geluk iets is waar je je in kunt bekwamen, dan is verdriet dat ook. […] Als volwassenen moeten we vaak leren de heldere roep ervan te horen. Dat is winteren. Het is de actieve aanvaarding van verdriet. Het is de oefening in het onszelf toestaan het als een behoefte te voelen, het is de moed om naar de pijnlijke gedeelten van onze ervaring te kijken en ons uiterste best te doen ze te helen.”
Een zoektocht
Winteren het boek is onderverdeeld in zes delen die, de proloog en epiloog niet meegerekend, onderverdeeld zijn in de maanden oktober tot maart. Zoals de delen staan voor een begin en het einde van de winterse periode, zo onderzoekt May in elk van deze periodes de ervaring van winteren. Dit leidt haar tot een zoektocht door de natuur, de literatuur, winterse rituelen en mythes en legendes.
Zo verlangt ze naar een winterslaap, en bekijkt ze hoe muizen de slaap elk jaar voltooien door hun lichaamstemperatuur te verlagen. Ze dompelt zich onder in IJslandse bronnen. Zoekt steun in literatuur die eerder geschreven is, gedichten die herkenbare gevoelens bespreken. Ze viert Halloween en daarna ook kerst. En denkt na over hoe mensen deze feestdagen hebben gevierd en wat ze betekenen in het koude seizoen.
Soms brengen deze nieuwe ervaringen geen conclusie met zich mee, maar soms is het wel van waarde en hanteert May deze nieuwe kennis om dat ‘hoe’ van het winteren een beter plekje te geven. Het boek springt zodoende een beetje van hot naar her, omdat het zowel onderzoek als persoonlijke ervaring bespreekt. Deze manier van schrijven vraagt, hoewel May een beeldende pen hanteert, daarom wel aandacht van de lezer. Het is een boek dat het beste in lange zitten gelezen kan worden. Alleen zo valt de lezer in een prettig ritme van Mays overpeinzingen, reflecties, vallen en weer opstaan.
Geruststellende omhelzing
Aan de reacties van lezers te zien valt op te merken dat Winteren niet het boek voor iedereen is. Vaak kloppen de verwachtingen niet na het lezen van de achterflap, kunnen mensen zich niet helemaal vinden in wat May de lezer voorschotelt. Hetgeen dat soms een beetje te ongrijpbaar kan zijn. Ik wil daarom voorzichtig zijn om dit boek aan een volgende lezer aan te bevelen. Voor mij is dit niet vanuit een negatief standpunt, ik genoot juist enorm van dit boek, maar meer vanuit het standpunt dat Winteren als boek lastig te categoriseren is.
Winteren is namelijk een memoires vol gaten. Een boek dat speelt met metaforen en tegelijk heel dicht bij de verklaarbare natuur blijft. Winteren is een poging om het mooie in een donkere periode te vinden. Maar het boek is ook een manuscript over de winter dat niet helemaal af is. En tegelijk een intiem kijkje in het dagboek van Katherine May.
Maar ergens vind ik die verschillende kanten het mooiste aan dit boek. Omdat Winteren als boek, juist vanwege die onverklaarbare en ongrijpbare kern, in staat is om de lezer te raken. Het is bovenal een eerlijk boek waar May de lezer toestaat om met haar mee te kijken hoe ze soms dingen probeert en er niks mee kan. Hoe haar problemen haar forceerde tot stilstand en hoe hard ze moest werken om dit te accepteren. De lezer kijkt zelfs mee als May angst ervaart wanneer ze hetzelfde fenomeen in haar zoon ziet ontstaan en haar daarom de belangrijke taak rest om het winteren door te geven. Je hoeft het niet eens te zijn met May’s methodes of overpeinzingen om zelf ook tot nadenken aangezet te worden.
Ik denk dat elke lezer daarom ook iets anders zal vinden in dit boek. Ik vond zelf een gevoel van troost. Maar ook geruststelling dat het niet nodig is om bang te zijn voor stilstand en om niet huiverig te zijn voor mijn eigen periodes van Winteren. Kort gezegd: voor mij was Winteren een enorm bijzondere leeservaring. Een boek dat voor mij vooral voelde als een warme, geruststellende omhelzing.
“Meer dan welk seizoen ook vraagt de winter om een soort metronoom die zijn donkerste slagen wegtikt en ons een melodie geeft om te volgen tot de lente aanbreekt. Het jaar zal hoe dan ook verstrijken, maar door er aandacht aan te geven, zijn ritme te voelen en de overgangsmomenten op te merken – misschien ook even de tijd te nemen om te bedenken wat we verlangen van de volgende fase – kunnen we het beter doorgronden.”
Details
Titel: Winteren
Auteur: Katherine May
Vertaler: Ariane Schluter
Uitgever: Nieuw Amsterdam
Datum van verschijnen: november 2021
Blz: 256
ISBN: 9789046828854
Dank Uitgeverij Nieuw Amsterdam voor het recensie-exemplaar.
Het boek is te koop bij je (online) boekhandel; koop een boek, koop lokaal!
