Jeugdroman
De roos en het zwijn (2023)
Van Rosalena wordt gezegd dat ze de mooiste vrouw ter wereld is. Ze heeft rode lippen, een sneeuwwitte huid en handen als kostbare schelpen. Heiligenbeelden in de kerk zijn naar haar beeld geschapen.
De boer Thybeert is verminkt en heeft een bochel. De vingers van zijn rechterhand zijn afgehakt waardoor die hand op een hoef lijkt. Nog nooit heeft Rosalena een lelijker man ontmoet, maar als Thysbeert Rosalena op een dag uitnodigt met hem te dineren, stemt ze toe. Ze heeft immers nog wat goed te maken…
Elfjes en een magische spiegel
Het zestiende-eeuwse sprookje De schone en het beest, opgetekend door Gianfrancesco Straparola, zal bij het brede publiek vooral bekend zijn in de versie van de Disneyfilm Belle en het beest. Waarbij een letterlijk beest opgesloten in een toren de liefde van een mooi dorpsmeisje voor zich moet winnen. Het is een gedisneyficeerde versie van het sprookje van Straparola, waarbij de liefde uiteraard wint en een erg mooie soundtrack de kers op de taart is.
Dezelfde liedjes vindt men niet in de hervertelling die voor mij ligt; De roos en het zwijn van Anna Provoost. Oorspronkelijk gepubliceerd (en meermalige bekroond) in de jaren 90 kreeg deze hervertelling dit jaar een nieuwe druk.
Het prachtige beeld Eve and the Apple van Jean Denis Antoine Caucannier geeft in zijn kwetsbaarheid al een zeer goede indruk van de zinderende en sfeervolle jeugdroman die onder deze cover verborgen ligt. Geen zingende meubels of een verlaten kasteel in dit verhaal, maar wel een prachtige ode aan het oorspronkelijke sprookje. Waarin elfjes en een magische spiegel net zo vanzelfsprekend zijn in het coming-of-age proces als je plek in de wereld vinden.
De waarde van schoonheid
Een echt plot vind ik lastig om te beschrijven. Maar in deze hervertelling wordt de schone Rosalena geboren als een meisje-van-glas in de late Middeleeuwen. Men is bang dat zij de eerste weken na haar vroeggeboorte niet zal overleven, toch groeit zij uit tot een ware schoonheid: […] In plaats van doorschijnend werd mijn huid met het verstrijken van de tijd sneeuwwit. Mijn ogen werden groot en donker, en van mijn lippen werd gezegd dat ze rood als rozen waren.”
Desondanks bestaat er, ondanks de overduidelijke schoonheid van Rosalena, in dit herziene sprookje de vraag wat echte schoonheid is. Het verhaal vertelt over het opgroeien van Rosalena, waarin zij geboren wordt als schoonheid terwijl de wereld om haar heen allesbehalve mooi en schoon lijkt te zijn.
Het historische karakter van het verhaal verkent hoe iedereen en alles geraakt wordt de slechte kanten van het leven in deze Middeleeuwse periode, waarin misbruik, ziektes en de dood de boventoon leiden. Rosalena groeit op tussen pesterijen, een verlangen dat maar niet vervuld wordt en een onduidelijk doel. Wat is dan de echte waarde van schoonheid? Hoe vindt Rosalena haar echte geluk?
“Wat heeft me doen denken dat ik mooi was? Niets op deze aarde kan mooi genoemd worden. Schoonheid is van niets een eigenschap dat niet God is. De dingen die we zien en mooi noemen zijn vergankelijk! Hoe kan iets schoon zijn als het dat morgen niet meer is? Het bewijst dat het zinsbegoocheling is geweest, dat de mens zich in zijn oordeel heeft vergist.”
Ongrijpbaar
Het zijn thema’s als verlangen, boetedoening en de tegenstelling tussen uiterlijke en innerlijke schoonheid die deze mysterieuze, sensuele pagina’s vullen.
Ik besef me dat ik meer vragen dan antwoorden veroorzaak met deze woorden. Maar soms bestaat er na het uitlezen van een boek de wens om meteen weer opnieuw te beginnen en dat was voor mij het geval met De roos en het zwijn. Om een volgende keer nog een keertje te genieten van Provoosts rijke taal, maar ook om nog een keer te proberen om dit sprookje te doorgronden en weer andere dingen te zien en te herkennen.
Genoten is daarom niet het woord voor deze ongrijpbare, moeilijke en toch indrukwekkende leeservaring. Maar het komt er wel heel dichtbij.
Details
Titel: De roos en het zwijn
Auteur: Anne Provoost
Uitgever: Querido
Datum van verschijnen: januari 2023
Blz: 143
ISBN: 9789045127927
Leeftijd: 15+
Dank Uitgeverij Querido voor het exemplaar.
Het boek is te koop bij je (online) boekhandel. Koop een boek, koop lokaal!
Koop het boek bij Libris.nl!
