Zwerveling – Peter van den Ende

Zwerveling is een boek zonder woorden. Een boek over een bootje dat op reis gaat, een boek wat toch nooit stopt met praten.

Zwerveling (2019)

We bevinden ons op een schip en het papieren bootje wordt ter zee gelaten. Bijna kijken we niet naar de figuren die dit bootje hebben gevouwen. Een normaal ogende man, maar ook een mysterieus figuur. Een figuur met een cape en twee hoorns die uit het hoofd steken. 

Het bootje begint zijn reis; onder de zeemeeuwen door, langs de schildpassen en de enorme walvis. Langs riffen en polen en tussen ijsschotsen door. De wondere wereld boven en onder water verbaast niet alleen het bootje, maar ook de lezer. Maar hoewel de lezer getrakteerd wordt op een rijk geïllustreerde onderwaterwereld beginnen ook de kleine details op te vallen.

Waarom heeft dit bootje een hengel? En wat doet dit mysterieuze onderwaterwezen met een schaar in zijn hand? Is dat echt een salamander met 6 koppen?

Langzaam maar zeker opent zich een nieuwe wereld voor de lezer. 

Een boek zonder woorden

Een recensie schrijven over een boek zonder woorden is zoveel moeilijker dan een boek van 1000 bladzijdes. Ik zou het liefst elke bladzijde willen delen met jullie. Want hoe moet ik Zwerveling onder woorden brengen? Hoe moet ik iets onder woorden brengen wat niet met woorden is gemaakt?

Hoe moet ik uitleggen dat ik van sommige beelden kippenvel kreeg, dat sommige wezens mij de kriebels bezorgden? Hoe leg ik de impact uit van een boek dat letterlijk zwart, wit en vele tinten grijs is?

Een boek zonder woorden vraagt een andere manier van kijken van de lezer. Je fantasie wordt geprikkeld. En daar geniet ik zo van. Om die bekende dingen te zien; zoals de koraalriffen en de vissen. Maar ook om even drie te keer te kijken of ik nu echt een mysterieus onderwaterwezen zag. Met elke keer dat ik dit boek open zie ik er een ander verhaal in, geeft het boek mij een ander gevoel.

Voor mij heeft de oceaan iets mysterieus. We weten meer over het heelal dan wat er in de diepste oceanen zwemt. En juist daarom prikkelt Zwerveling mij, omdat ik stiekem alles wil geloven wat op deze pagina’s voorbij komt.

En wat Zwerveling vooral enorm goed doet is de illusie geven dat we als lezer niet alles weten wat er gebeurt. Als volwassen lezer wil ik alle eindjes aan elkaar knopen, maar het gevoel bestaat dat er meer dan dit boek is. Er komen scenes voorbij met steden, en je wilt gewoon meer. Waarom zien we de figuren in deze stad? Wie zijn die figuren überhaupt?

• 

• 

Donker, griezelig. 

De Vlaamse debutant Peter van de Ende werkt, als hij niet tekent, als natuurgids op de Kaaimaneilanden. En dat is te zien aan rijke details in Zwerveling, zijn liefde voor koraalriffen springt van de bladzijdes af. Ik heb dit boek nu 3 keer in zijn totaliteit gelezen, maar toch sta ik elke keer weer stil bij de hoeveelheid pracht die op je afkomt. 

In een interview van boekenbeurs.be noemt Van den Ende dat zijn werk geïnspireerd is door Edouard Riou en Alphonse de Neuville, de illustrators verantwoordelijk voor het illustreren van de boeken van Jules Verne. Beide de inspiratiebronnen en Peter van den Ende werken met een sterk contrast van licht en donker. 

En in dit spel van de twee contrasten komt de lezer op elke bladzijde een nieuw kunstwerk tegen, dat je zonder aarzelen op je muur zou willen. Er zit een gevoel van beweging in het boek, het bootje beweegt zich voor op het water. En als lezer volg je dit bootje ademloos, welk avontuur zal op de volgende bladzijde op zich laten wachten? Moeten we onze ogen wijd openen of juist een beetje terugdeinzen?

Maar voor welke lezer?

Ik vind het moeilijk om een leeftijd aan Zwerveling te koppelen. Voor de jongste lezer zal dit boek misschien iets te eng zijn, voor de kleurrijke lezer iets te zwart-wit. En voor de oudere lezer misschien te weinig woorden. 

In hetzelfde interview als hierboven noemt Peter van de Ende dat hoewel sommige afbeeldingen grimmig en troosteloos zijn, kinderen best tegen een stootje kunnen. En dat deze donkere wezens en diepe wateren juist de verbeelding prikkelen.

En misschien is dit boek daarom juist geschikt voor vele lezers. Niet alleen om de verbeelding van kinderen te laten prikkelen, maar ook die van de oudere lezer. Om gewoon even stil te bladeren door deze magische en bizarre taferelen. Gebruik je ogen, blader voort maar ook stiekem weer terug want ‘zag-ik-dat-nu-echt’?

Want wat doe je met een boek zonder woorden? Gewoon, je gaat op reis. En het zal een magische reis worden. 

Details

Titel: Zwerveling
Auteur: Peter van den Ende
Uitgeverij: Querido
Datum van verschijnen: oktober 2019
ISBN: 9789045120065

Dank Uitgeverij Querido kinderboeken voor het opsturen van dit prachtige boek! ?