Geïllustreerd verhaal, 7+
Op de rug van Bigi Kayman (2020)
Kofi en Afi moeten de hele dag werken. Ze zijn net als hun ouders tot slaaf gemaakt. Als ze op een dag horen dat hun vader misschien verkocht zal worden, besluiten ze te vluchten. Het wordt een hachelijke tocht door de wildernis, waar ze oog in oog met gevaarlijke dieren komen te staan. Als ze eindelijk bij het moeras komen waar gevluchte mensen zouden leven, is er niemand te zien. Zijn ze helemaal voor niets gekomen? Ze verliezen de moed, tot ze plots de grote kaaiman zien…
“Heb je het soms over mij?’ lacht Kaaiman.”
“Dit boek is geïnspireerd op de geschiedenis van de Brooskampers en op het zeer bekende Surinaamse kinderliedje Bigi Kayman. […] Volgens de legende droeg een grote kaaiman de eerste gevluchte Brooskampers naar Kaymangrasi.”
Schrijft Henna Goudzand Nahar in de verantwoording van Op de rug van Bigi Kayman. Om deze legende en vooral dit stukje geschiedenis bij een nieuwe generatie te brengen, introduceert Henna Goudzand Nahar twee personages Afi en Kofi en hun ontmoeting met een bijzondere kaaiman.
Hoewel het verhaal gebaseerd is op een legende laat dit geïllustreerde verhaal juist ook een hele realistische kant zien van het leven van de tot slaaf gemaakte broer en zus. Een alwetende verteller heeft het woord en vertelt op een bijna sobere en feitelijke wijze over het leven van Afi en Kofi. Henna Goudand Nahar kiest om dicht bij de ervaring van de kinderen te blijven en de historische achtergrond van de slavernij zodoende buiten beeld te laten. Toch geeft de tegenstelling tussen de familie van Afi en Kofi en de rijke, witte familie en de dreiging van straf en zweepslagen een helder, indringend beeld van hun oneerlijke situatie zonder op de details te hoeven ingaan.
“Jullie hebben gelijk,’ zei hij [vader]. ‘Wat er op de plantages gebeurt is niet eerlijk. We worden gevangen gehouden, werken de hele dag keihard en gaan soms met honger naar bed. Onze kleren zijn zo oud dat er gaten invallen. […] Wij moeten op blote voeten lopen. ‘Daarmee wil meester Jan ons laten voelen dat alleen hij en zijn gezin belangrijk zijn.”
Deze oneerlijke positie wordt nog eens benadrukt als broer en zus worden geconfronteerd met de angst dat hun vader zomaar van de een of de andere dag verkocht kan worden. En dus dromen de twee van vrijheid. Om weg te vluchten van de mannen met zwepen en de constante angst en onzekerheid. En van een droom komt een plan. Een plan dat Afi en Kofi leidt tot diep in het oerwoud, waar ze oog in oog komen te staan met wilde dieren én een hele bijzondere kaaiman die de twee kinderen hoort zingen…
Een waardevol boek
Vorig jaar las ik de indrukwekkende Young Adult roman Geheimen van het tuinhuis, en ook is De reis van Syntax Bosselman een waardevol boek rondom het onderwerp van slavernij. Op de rug van Bigi Kayman kan nu worden toegevoegd aan dit rijtje voor jongere lezers vanaf 7 jaar. Het boek toont een realistisch beeld van de slavernij maar blijft tegelijk behapbaar voor de jonge lezer dankzij de sprekende viltstift-illustraties van Hedy Tjin en de boodschap van hoop en doorzettingsvermogen. Ook biedt de verantwoording aan het eind van het boek over de inspiratie van dit verhaal en de geschiedenis van de Brooskampers, genoeg aanknopingspunten voor een volwassen begeleider om verder het gesprek aan te gaan. Ik hoop dat het boek daarom ook veel docenten mag gaan bereiken.
Na het lezen bladerde ik nog even door het boek heen. Waar op de eerste bladzijdes een gevoel van angst en verslagenheid op de gezichten en in de houding van de tot slaafgemaakte te lezen is, is er op de laatste bladzijde een ander beeld te zien. Een lach, opluchting, veiligheid. De vrijheid om dit verhaal te kunnen delen en nooit te vergeten.
“Grote kaaiman, kaaiman, kaaiman
grote kaaiman sprong in de rivier
en riep vlucht! Vlucht!”
Details
Titel: Op de rug van Bigi Kayman
Auteur: Henna Goudzand Nahar
Illustrator: Hedy Tjin
Uitgever: Querido
Datum van verschijnen: november 2021
Blz:
ISBN: 9789045126685
Dank Uitgeverij Querido voor het recensie-exemplaar.
Het boek is te koop bij je (online) boekhandel; koop een boek, koop lokaal!
