Het nieuwste boek van Aravind Adiga, Gratie, dendert als een achtbaan, een boek van 250 bladzijdes wat de vraag bij de lezer neerlegt; wat zou jij doen?
Gratie
Danny – oorspronkelijk Dhananjaya Rajaratnam – is gevlucht uit Sri Lanka en woont illegaal in Sydney, Australië. Hij verblijft in een voorraadkamer, werkt als schoonmaker, en is al drie jaar bezig een nieuwe identiteit voor zichzelf te creëren.
Maar dan hoort hij dat een van zijn klanten is vermoord. Danny kende haar goed, en hij heeft een sterk vermoeden wie het gedaan heeft. Moet hij bekennen wat hij weet met het risico het land uitgezet te worden?
De ‘normale Australiër’
“De spraak van de Australiër. Nooit receipt zeggen met een p erin. Ruimhartig met I reckon strooien. Plak een luid Look aan het begin van een zin en een ridiculous aan het eind. In een goed humeur praat je over rugby: ‘Zet ‘m op, Eels.’ Heb je de pest in, praat je over rugby: ‘Wat dacht je van de Rabittohs?’ En noem het nóóit rugby.”
Danny, met highlights in zijn haar, zijn vegan vriendin, zijn bijna weggepoetste accent is er bijna. Het vierde jaar in Australië is begonnen en het begeerde, normale leven is binnen handbereik. Maar het normale leven kan ook binnen een dag omgegooid worden. En als we Danny om 8.46 in de ochtend op een normale werkdag ontmoeten, weten we dat deze ons hoofdpersonage de moord zal tegenkomen. En hoewel dit boek misschien klinkt als een thriller, zou ik het persoonlijk niet daaronder categoriseren.
Want het is zoveel meer dan een zoektocht naar een dader. Zoveel meer dan een spannend boek. Gratie is meer dan alleen het verhaal van de “normale” Australiër. Dit verhaal speelt zich af binnen een dag, maar zoals ik al eerder noemde; Gratie dendert als een achtbaan. Het is ook het verhaal van de andere inwoners van Sydney, die hoewel ze wonen en werken in deze stad en functioneren als Australiërs, dat toch niet zijn. Hier zit natuurlijk een enorm kern van actualiteit in, want we leven in een tijd waar vluchtelingencrisis een veel gebruikt woord is, overal ter wereld. Maar dit boek geeft een gezicht aan wat het betekent om zo dicht bij een droom te zijn, een droom van een normaal leven, maar toch net niet.
En dan heb je Danny, Danny die andere ‘illegaal uitziende mensen’ vermijdt omdat ze misschien aan hem kunnen zien dat hij ook illegaal is. Danny die als schoonmaker trots is zijn eigen stofzuiger mee te nemen naar zijn werkplekken. Danny. Dhananjaya Rajaratnam, de illegale Australiër, die te maken krijgt met een moreel dilemma. Ik weet wat er is gebeurd, maar als ik dat vertel, zijn de laatste vier jaar voor niets geweest.
Een sublieme chaos
Ik leerde de schrijver Aravind Adiga kennen door middel van zijn debuut De Witte Tijger, een boek wat later de Man Booker Prize won. Ik woonde in 2016/2017 in Londen en De witte tijger (the white tiger) sprak mij meteen aan en ik verslond (no pun intended) dit boek binnen een paar dagen. Dat boek, over het moderne India, is mij lang bijgebleven.
Andere lezers van deze schrijver zullen weten dat Aravind Adiga’s schrijfstijl uniek is. Ik vind het moeilijk om het met iets anders te vergelijken. De constante wisselingen tussen realiteit, gedachtestromen en het springen in de tijd houden de aandacht vast. Het is een schrijfstijl waarbij je niet weg kunt kijken, want als je een zin mist, mis je misschien wel veel meer. Het is bijna chaotisch, maar toch op zo’n sublieme manier.
En hier plaats ik dan ook een woord van lof voor de vertalers, ik heb eerder boeken van deze schrijver in het Engels gelezen, maar in deze Nederlandse vertaling kwam het werk compleet tot zijn recht.
In Gratie, het nieuwste boek van deze auteur, kom je weer deze chaos tegen. Chaos die je vastpakt en meesleurt, Danny’s leven in. Danny’s problemen in. Het was een boek wat ik op een dinsdagavond uitlas, maar pas dagen later over kon schrijven. Een boek wat je hoort te laten pruttelen, om al deze bochten en afdalingen, te laten bezinken. Want daardoor wordt Gratie met elke dag die voorbijgaat weer een beetje beter. De g-kracht van de achtbaan is afgenomen, mijn hoofd tolt nu minder, maar het boek wordt alleen maar krachtiger.
En dat einde, jongens, dat einde… Wat ik al zei, ik laat Gratie nog even door pruttelen. Het wordt alleen maar beter.
Details
Titel: Gratie
Auteur: Aravind Adiga
Vertalers: Arjaan van Nimwegen en Thijs van Nimwegen
Uitgeverij: Nieuw Amsterdam
Datum van verschijnen: februari 2020
Blz: 255
ISBN: 9789046826386
Dank Mythras Books voor het recensie-exemplaar!
