De nieuwe wildernis – Diane Cook

Volwassen roman.

De nieuwe wildernis (2020)

De nabije toekomst. Bea’s vijfjarige dochter Agnes is langzaam aan het wegkwijnen. De smog en vervuiling van de overbevolkte stad verwoesten haar longen. Er is maar één alternatief: naar de nieuwe wildernis: het ongerepte natuurgebied waar de mens zich nooit heeft mogen wagen. Bea en Agnes voegen zich bij 18 andere vrijwilligers voor een radicaal experiment. Ze moeten leren overleven in de wildernis zonder zich te vestigen of sporen achter te laten. Terwijl Agnes het nieuwe bestaan omarmt, realiseert Bea zich dat ze haar dochter op heel andere manier zal verliezen.

Vooruit en achteruit.

In een van de eerste scenes van De nieuwe wildernisverdrinkt een lid van Het Collectief in een rivier tijdens het oversteken. De reactie van de andere leden? Woede, omdat het beste touw – het riviertouw – nu verloren is gegaan. Het is deze scene die de toon van de start van deze verontrustende toekomstroman voor mij meteen perfect uittekent. De wereld is niet meer zoals die van ons nu is en het is maar de vraag wat de lezer nog meer voor gruwelijkheden gaat tegenkomen.

Hoewel deze wereld de achtergrond voor het verhaal, en gedurende deze 365 pagina’s af en toe verwezen wordt naar het leven, is het opvallendste – of misschien wel het verontrustende – dat de personages geen vragen meer stellen. In mondjesmaat wordt informatie gedeeld over deze wereld. De Stad, De Wildernis, vergiftigde rivieren, zieke kinderen; maar het is puur achtergrond. Op de voorgrond staan twee vrouwen: Bea en haar dochter Agnes, wie we beide gedurende het verhaal op een intieme wijze leren kennen. Ooit leek de keuze simpel voor Agnes, haar dochter was te ziek voor De Stad, de uitweg was het aansluiten bij Het collectief: alles om haar dochter een kans te geven om te leven.

Maar het leven in de nieuwe wildernis is niet zo simpel als het lijkt, zelfs niet voor de lezer die enkel meekijkt over de schouder van deze twee vrouwen. Diane Cook hanteert in haar debuutroman een gedetailleerde schrijfstijl gericht op de gedachten en gevoelens van de personages. De achtergrond blijft de achtergrond en de dynamiek van de groep staat voornamelijk centraal, en dan met name de gecompliceerde gevoelens van moeder en dochter. Want waar Agnes haar voeten vindt in de nieuwe wildernis en echt kan leven, lijkt Bea weg te kwijnen. Waar Agnes niets anders kent dan slapen onder de sterren en haar blik altijd op de volgende dag heeft gericht, kan Bea haar blik niet van het verleden weg houden van wat ze heeft achtergelaten.

Kan het moedergeval, het meest intense gevoel om je kind te beschermen, wel op tegen eigen dromen en verlangens? Waar past het moederschap als je zelf ook nog vooral even een dochter wilt zijn?

“Ze dacht aan de projecten die ze op het programma had staan en dat ze die niet zou kunnen uitvoeren. Grote contracten die binnen waren gekomen na dat uitgebreide tijdschriftartikel. Een carrièresprong. Ze dacht aan haar eigen moeder en dat ze haar zou moeten achterlaten. Als ze het deden zou haar moeder niet meegaan, dat wist Bea nu al. Ze had haar moeder nog altijd nodig. Toch? Deden haar behoeften er niet meer toe? Bea huiverde om haar eigen kille hart. Ze sloeg tegen de zijkant van haar hoofd om haar menselijkheid los te schudden. Om vóór alles aan haar dochter te denken.”

Andere verwachtingen

Maar eerlijk is eerlijk, hoe indrukwekkend deze vragen zijn, had ik andere verwachtingen toen ik De nieuwe wildernis opensloeg. Een schokkende toekomstroman vindt de lezer inderdaad in deze bladzijdes, maar zoals ik al eerder schreef: dit is simpelweg achtergrond. De gedetailleerde en gruwelijke scenes van wat de wildernis met deze groep mensen doet volgen elkaar snel op, er wordt gestrooid met verwijzingen naar vissen die niet meer te eten zijn, de aarde die te droog is geworden, etc. Maar wat er echt gebeurd is om van onze eigen wereld naar dit scenario te komen, daar mag de lezer eigenlijk niet bijkomen.

“De drang om te overleven is krachtig. Zelfs het primitiefste schepsel kan slim zijn als dat een nieuwe ochtend inhoudt onder het koele zonlicht van de Wildernisstaat. Uiteraard bestaat die niet meer. Maar laten we het daar nog niet over hebben.”

En hoe indrukwekkend de exploratie van de relaties in Het Collectief ook mag zijn, een echt bevredigend eind of zelfs verloop van het verhaal blijft uit. Lege plekken blijven leeg, niet in te vullen door de lezer.

Diane Cook is haar carrière gestart met het schrijven van korte verhalen. De nieuwe wildernis volgde later. Alhoewel ik nog geen kort verhaal van haar gelezen heb, bleef het gevoel mij bij dat De nieuwe wildernis misschien ook gestart is als een kort verhaal. Dat maakt het bijna te begrijpen waarom dit boek op afstand blijft en op sommige momenten zelfs te lang voelt. Alsof te veel bladzijdes zijn verspild aan momenten die nooit totaal aan het licht mogen komen of daadwerkelijk ingevuld kunnen worden.

De nieuwe wildernis is een aanrader voor de geëxploreerde dynamiek tussen een moeder en een dochter in dit uitzonderlijke scenario. Maar het boek laat de lezer vooral verloren achter, zonder antwoorden, zonder zelfs maar voer om verder te denken. Maar misschien is dat gevoel inderdaad wel representatief voor de toekomst.

Details

Titel: De nieuwe wildernis
Auteur: Diane Cook
Vertaler: Ineke Lenting
Uitgever: Nieuw Amsterdam
Datum van verschijnen: juli 2021
Blz: 368
ISBN: 9789046828250

Recensie exemplaar, dank aan de uitgeverij voor de verrassingspost!
Het boek is te koop bij je (online) boekhandel; koop een boek, koop lokaal!