Op de vraag ‘Wat maakt de vrouw?’ is eigenlijk geen antwoord te geven. Maar in Wolf, dertien essays over de vrouw, is wel duidelijk geworden dat de discussie hier best over gehouden mag worden.
Wolf
Samengesteld door Maartje Laterveer bestaat Wolf (2019) uit 13 uiteenlopende essays. Met essays over bijvoorveeld de #metoo movement, maar ook over de emoties van de vrouw.
In haar eigen intro legt Laterveer uit waarom de essay collectie deze naam heeft gekregen. Het is een ode aan Virginia Woolf, een van de eerste vrouwelijke essayisten en een inspiratie voor de moderne feminist. Maar ook slaat de titel op het dier; de wolf is geen agressief dier. Het is een dier wat slim en vriendelijk is en alleen aanvalt indien nodig. Dus, volgens Laterveer, de perfecte feminist.
“We hebben andere boeken nodig, boeken die patronen doorbreken in plaats van ze in stand houden, en dat is de ambitie die Wolf heeft.”
En dat is precies wat Wolf is. Dit boek is zo huidig en past perfect bij de vrouw in de samenleving van 2019. De vrouw met al haar diversiteit, emoties en strijd. Mensen zullen haar zien.
Essays
Ik kan letterlijk voor deze recensie elke essay bespreken. Maar ik zal er, met moeite, twee uitkiezen die op mij veel indruk hebben gemaakt.
‘Hete vuren. Seks, macht en de #MeToo’
Al de eerste essay geschreven door Marja Pruis, kwam bij mij goed binnen. Het is een essay waarbij het verschil tussen haar generatie en de opkomende generatie wordt weergegeven. Haar generatie was boos vanwege films als Turks Fruit en Deep Throat vanwege het seksuele beeld van de vrouw. Waar deze vrouw hier tegen streed, heeft de nieuwe generatie een ander standpunt, deze is niet bang om haar sexualiteit juist in te zetten.
“De jongste generatie feministen groeide op met de beloften dat vrouwen de vrijheid hebben om te worden wat ze willen, en dat ze op seksueel gebied net zo vrij zijn als mannen.”
Vrouwen eisen op dat ze mogen rondlopen zoals ze willen. Hun sexualiteit is niet het probleem, degene die hen belemmeren en lastig vallen wel.
‘Feminisme en groepsculturen.’
Geschreven door Naema Tahir, is de vijfde essay in de collectie een verhaal die mij aansprak omdat het zo onbekend was. Feminisme betekent niet hetzelfde voor iedere vrouw, en wat een vrouw maakt leidt ook niet tot hetzelfde antwoord voor iedereen.
De essay begint in september 2001, waar de aanslag op de Twin Towers in New York een hevig debat teweeg bracht over de ‘westerse normen en waarden’, zoals vrijheid en gelijkheid. En of deze normen en waarden wel gedeeld worden door mensen uit anderen culturen. Met als klassieker of de oosterse vrouw niet ‘onderdrukt’ is.
Naema Tahir beschrijft hoe ze deel uit maakt van een typische traditionele groepscultuur, waarin mensen denken en handelen als deel van een groep en niet zozeer als een individu. En hoe het botst dat emancipatie betekent dat je je losbreekt uit je ‘verstikkende’ groep en voor jezelf kiest. Naema beschrijft hoe dit enorm botst met de tradities van haar ouders, en hoe vele anderen dit conflict ervaren.
Het gaf voor mij weer even aan hoe emancipatie en jezelf verrijken echt voor elke vrouw is, maar iedereen dit anders mag invullen. En dat dát juist de kracht van feminisme is.
“Ik geloof dat het feminisme wel degelijk een rol speelt voor vrouwen overal op de wereld. Maar mijn conclusie is: er mag meer zijn dan het credo ‘Kies voor jezelf’, ‘Bevrijd jezelf’ en ‘Eigen ik eerst’.”
Kortom
Een enorm waardevolle collectie, vol met persoonlijke verhalen die zowel publiekelijk als persoonlijk zijn. En op elk vlak een eyeopener is.
En dat is wat ik zo mooi vond aan deze collectie, hoe al deze essayisten niet bang zijn om ook de persoonlijke kanten van feminisme te benadrukken. In bovenstaande essay die ik besprak van Naema Tahir spreekt zij op een ontroerende toon hoe de de publieke definitie van feminisme botst met haar persoonlijke definitie.
En ook vinden we een persoonlijk verhaal in de essay van Emy Koopman, genaamd ‘Het Orgaan’. Waarin zij ingaat op hoe de diagnose van baarmoederhalskanker, leidde tot het nadenken over wat dit orgaan nu betekent voor de vrouw.
Deze bundel zit bomvol met mooie verhalen, maar ook met strijd. Want de vrouw anno 2019, is zoals een wolf. Vriendelijk en slim, maar valt aan wanneer het nodig is. En zolang er ongelijkheid is, is boosheid ook nodig.
Details
Titel: Wolf
Samengesteld door: Maartje Laterveer, met essays van Merel Bem, Basje Boer, Anaïs Van Ertvelde, Bo van Houwelingen, Emy Koopman, Maartje Laterveer, Nelleke Noordervliet, Marja Pruis, José Rozenbroek, Maral Noshad Sharifi, Naema Tahir, Yaël Vinckx en Herien Wensink.
Uitgeverij: Atlas Contact
Datum van verschijnen: maart 2019
Blz: 208
ISBN: 9789045037837
