Er zijn maar weinige historische romans die bereiken wat Matthias Rozemond neerzet. Het Spel van Licht en Donker (2018) is een fantastische geschiedenisles over Nederlands beroemdste schilder, waar fictie en historie nauw verbonden zijn.

Het spel van licht en donker: roman over de jonge Rembrandt

Matthias Rozemond zet met Het Spel van Licht en Donker de perfecte mix van fictie en historie neer. We kruipen in het hoofd van Rembrandt met al zijn onzekerheden, drijfkracht en relaties met de mensen om hem heen. Waarin zijn schilderijen een unieke rol spelen. Een prachtige ode aan Rembrandt van Rijn.

Een slimme manier van schrijven

Het verhaal begint in hartje leiden in 1617. Waar de lezer getuige is van een sneeuwballen gevecht tussen wat kinderen op straat. Tussen deze kinderen loopt de 11-jarige Rembrandt, klein voor zijn leeftijd. En Jan Lievens, die een goede gemikte sneeuwbal in zijn gezicht krijgt. De jongens weten het dan nog niet, maar dit is het begin van een vriendschap. Het deed mij denken aan Kruimeltje, een stelletje kwajongens in de winter. Ik zat gelijk in het verhaal. 

Gedurende het verhaal geeft Matthias Rozemond je een kijkje in het hoofd van Rembrandt. Zijn levensloop, de relatie met ouders en vrienden en het besluit om schilder te worden. Fictie en historie zijn bijna niet van elkaar te onderscheiden en hierin ligt voor mij echt de kracht van dit verhaal. Het Spel van Licht en Donker geeft een uniek beeld van de schilder, een beeld die niet veel mensen zullen kennen. Maar ook een beeld van de Nederlandse maatschappij in de 17e eeuw. 

Vooral de relatie tussen Rembrandt Jan Lievens is een gecompliceerde, de je als lezer met nieuwsgierigheid volgt. Het is de relatie in het boek die de meeste diepte krijgt. Andere karakters voelen naast Rembrandt toch wat vlakker. Maar in deze relate voel je de invloed van Lievens, hoe zijn karakter inspeelt op Rembrandt’s onzekerheid. En hoe de twee niet zonder maar ook eigenlijk niet met elkaar kunnen.

Matthias Rozemond schrijft vlot weg, het verhaal verloopt natuurlijk. En de jaren vloeien in elkaar over. Het Spel van Licht en Donker is een fijn boek om een langere periode achter elkaar te lezen. Dit betekent niet dat zijn proza te onderschatten is. Zijn omschrijvingen van schilderijen, de gedachtegang rondom kleuren en de gevoelens van Rembrandt tijdens het schilderen worden zo mooi omschreven. 

Aan het eind van het boek komen sommige omstandigheden samen tot een licht mysterie-plot. En worden een paar vragen de lucht in gebracht. Interessant om te lezen maar voor mij niet helemaal nodig. Het unieke beeld van deze Nederlandse schilder en zijn levensloop waren voor mij eigenlijk al genoeg. 

“Ergens moest een kleur bestaan die de kracht bezat om de complexiteit aan gevoelens te vangen een tot uitdrukking te brengen. Om schijnbare tegenstellingen op te lossen, om leugen tot waarheid terug te buigen. Dat pigment lag ergens op aarde op hem te wachten, maar zolang hij het niet had gevonden was hij maar een gewone sterveling die net zo goed van diefstal kon worden beschuldigd.” 

De beste geschiedenisles

Belangrijk in historische romans als deze is dat het verhaal klopt. Dat er zo goed onderzoek gedaan is naar de geschiedenis en evenementen dat je als lezer geen moment twijfelt aan het verhaal. En dit bereikt Matthias Rozemond met Het Spel van Licht en Donker. 

Rozemond gebruik van de schilderijen van Rembrandt om het verhaal vorm te geven. Ik ben bekend met het werk van Rembrandt en heb meerdere van zijn werken in het echt mogen bewonderen. Daarom is het zo slim om terug te lezen hoe Rozemond deze schilderijen verwerkt in Het Spel van Licht en Donker. We ontmoeten de personen achter de schilderijen en hun relatie met Rembrandt. Het duurde heel even voordat ik de connectie legde, maar dit gaf voor mij zo’n extra laag aan het verhaal.

Ook komt, zoals eerder genoemd, de stad Leiden tot leven. De maatschappij in de stad en de bijbehorende cultuur. Interessant vond ik hoe Rembrandt’s vader met de keuze tot schilder omging. Een terecht beeld van deze tijd, waarin vader eigenlijk het liefst had gezien dat zoonlief zijn bedrijf over zou nemen.

“Ogen waren het peillood van de ziel, en in haar geval waren het bovendien de poorten naar de hemel.” 

Kortom ⭐⭐⭐.5

Als geschiedenis en kunst liefhebber kon ik echt mijn ei kwijt in dit boek en heb ik het met genot gelezen. Ik kijk nu zeker anders naar de schilderijen van Rembrandt. Met nog meer interesse, in het beeld voor mij maar ook het verhaal achter het plaatje. Matthias Rozemond is een auteur die ik zeker nog meer op zal gaan zoeken.

Details

Titel: Het Spel van Licht en Donker: roman over de jonge Rembrandt
Auteur: Matthias Rozemond
Uitgeverij: lsamsterdam
Datum van verschijnen: 10-01-2019
Blz: 368
ISBN:9789024576814