Ik ging zitten en las direct Adres Onbekend uit. Ik werd meegezogen door het verhaal van Felix; een verhaal van armoede, vriendschap, gerbils en de laat-maar-waaien leugens.
Adres Onbekend (2019)
Felix woont samen met zijn moeder Astrid en gerbil Horatio in een busje. Hij mist een eigen wc, de warmte van een huis. Maar het is alleen voor de zomer, tot zijn moeder weer werk heeft gevonden en ze weer een huis kunnen betalen. Maar de zomer gaat voorbij en Felix begint op de middelbare school. En Astrid heeft nog steeds geen baan. En het geld raakt langzaam op. En het leven in het busje wordt kouder.
Maar dan houdt de favoriete quiz show van Felix Who, What, Where, When audities voor kinderen. En de winnaar kan maar liefst €25.000 aan prijsgeld winnen. Zal het Felix lukken om zijn geheim te bewaren voor zijn beste vrienden en het geld te winnen?
‘Ik durfde het zelfs voorzichtig een sprookje te noemen.’
De schrijfstijl van Susin Nielsen is heerlijk, het is grappig maar tegelijkertijd ook ontroerend. Ik had momenten waar ik hardop kon lachen en bij anderen prikten de tranen in mijn ogen. Ik ging zitten met het idee een beginnetje te maken in dit boek, maar las in dezelfde zit Adres Onbekend uit. Compleet meegezogen door het verhaal van Felix en zijn moeder Astrid, mijn hart schrijnde voor deze twee.
Felix is zo’n aandoenlijke hoofdpersoon, hij is slim en een heeft een zogenaamde ‘KAC’, een krachtige antenne capaciteit. Waardoor hij subtiliteiten in de omgeving meestal snel oppikt.
Maar heeft ook iets heel kinderlijks. Van zijn ‘mormor’ (moeders moeder – oma) heeft hij een ‘Tomte’ gekregen, genaamd Mel. Een soort kabouter uit de Zweedse folklore, die waken over jou en je gezin. Mel moet van Felix mee, naar elk huis. En als dingen wat minder gaan praat Felix tegen Mel en geeft hem eten, voor hopelijk wat geluk.
En met deze kinderlijkheid is het wonen in het busje in de zomer heerlijk. Er was geen school, geen boze huisbaas, geen gemene vriend van zijn moeder.
Maar zelfs in deze magische sfeer komt de realiteit naar voren, en merken we als lezer dat het sprookje van Felix steeds minder magisch wordt. Hoewel Astrid cv’s blijft versturen, wordt ze niet aangenomen. En dan begint Felix op de middelbare school, waar hij liegt tegen zijn beste vriend waar hij woont en alles ontkent als een leraar vraagt of het thuis wel goed gaat.
Felix’s kinderlijkheid neemt langzaam af en je begint de boosheid te voelen naar zijn moeder. Een tiener die ook wel eens zijn eigen privacy wil, en in bed wil blijven als hij ziek is. Een tiener die zijn adres ook wel eens met zijn beste vriend wil delen. Een zoon die langzaam de leugens van zijn moeder door begint te krijgen. En een lijstje bijhoudt met bedragen van spullen die zijn moeder heeft gestolen.
Je merkt dat Felix twijfelt of hij mensen om hulp te vragen, waar Astrid dit compleet afslaat. Bang voor kinderbescherming die zij ook in haar eigen jeugd is tegengekomen.
“Ik vind wel weer werk, Böna. Het komt in orde, geloof me nou maar.” Ik wilde haar geloven, ik wilde het echt. Maar ik was er vrij zeker van dat het een voor-de-lieve-vrede-leugen was.
Tussen de regels
Armoede is geen makkelijk onderwerp om over te schrijven, vooral niet in een kinderboek. En veel wordt tussen de regels genoemd, waar Felix’s KAC, dingen oppakt die hij niet compleet begrijpt. Zoals die keer dat hij acht of negen is en naar huis wordt gestuurd van school omdat hij koorts heeft. Zijn moeder had die dag een zakelijk gesprek, maar wie houdt er nu zakelijke gesprekken in een badjas?
We horen met vlagen over de geschiedenis van Felix’s leven tot nu toe, van mishandelende partners van zijn moeder tot de ‘Zinkers’ die zijn moeder ervaart. Oftewel depressieve episodes waarbij ze een week niet uit bed komt en alles op Felix aankomt.
Zoals ik eerder noemde, groeit Felix op gedurende het boek en wordt hij steeds meer bewust van de situatie. Ook de relatie met zijn moeder staat onder druk, hij mag zijn moeder bijvoorbeeld geen mama noemen. Hij noemt haar Astrid en ze staan in het boek als gelijken naast elkaar. Waar Felix soms zelf meer als de volwassene overkomt en zijn moeder aanspreekt om een baan te zoeken.
Er zitten zoveel elementen in dit verhaal. En je kan niet anders dan maar blijven lezen tot dit boek uit is.
Kortom
Een boek met een zwaar onderwerp, waar toch ook zoveel luchtigheid in zit. Van de gerbil die Horatio heet tot de echte vriendschappen die Felix tegen komt. Het is een boek waarin hele zware tijden beschreven worden, maar ook zoveel moois. Hoe mensen samen kunnen komen en elkaar kunnen helpen.
‘Maar ik begin voorzichtig in iets anders te geloven. Iets waarin mijn moeder lang geleden haar geloof heeft verloren. In mensen. Bij Astrid hebben ze het al vroeg in haar jeugd verbruid. Maar ik ben mijn moeder niet. En ik waag het erop wel in ze te geloven.’
Details
Titel: Adres Onbekend
Auteur: Susin Nielsen
Vertaald door: Lydia Meeder & Barbara Zuurbier
Uitgeverij: Lemniscaat
Datum van verschijnen: april 2019
Blz: 302
ISBN: 9789047710806
