De eerste zin sprak sprak mij meteen aan, net als de titel, net als de omslag, maar daarna was het even zoeken naar het ritme van het boek. Uiteindelijk las ik het boek uit en de verliefdheid kwam terug.
Het Boek van Jongen is met niets anders te vergelijken en dat wil ik ook niet, want dit geheel is goed zoals het is.
Bijzonder. Raar. Uniek. Goed.
Het boek van Jongen (2020)
Frankrijk, het heilige jaar 1350. Jongen is ganzenhoeder op een vervallen landgoed tot hij de knecht wordt van de mysterieuze pelgrim Secundus. Die neemt hem mee op een voettocht via Avignon naar Rome, waarbij ze op zoek gaan naar kostbare relieken van Sint-Petrus.
Hun reis blijkt niet zonder gevaar. Onderweg krijgen ze te maken met verraad en bedrog, en er zijn gevaarlijke kapers op de kust die de heilige voorwerpen in bezit willen krijgen. Secundus wordt intussen steeds zwakker. Wat is het geheim dat hij verbergt? Is zijn queeste wel zo onschuldig? En hoe komt het eigenlijk dat Jongen met dieren praten kan?
De wijde wereld
“Dit verhaal begint, net als een ander, met een appel.”
Met zo’n omslag, zo’n titel, deze beschrijving… Ja, ik was spontaan een beetje verliefd op dit boek. Het boek van Jongen, niet het boek van een jongen, nee. Want ons hoofdpersoon heet Jongen, een andere naam heeft hij nooit gehad. Jongen is een simpele geitenhoeder in Frankrijk in 1350, een jaar na een periode van pest. Moeder en vader is bij Jongen niet bekend, alleen Pater Petrus, maar die is niet meer dezelfde.
Na afloop ziet de lezer het verhaal gereflecteerd op de omslag, want op bladzijde 2 komt een pelgrim het leven van Jongen binnen en gaat de wereld open. En in deze wereld zitten velen personages, dieren, een boot, relieken maar ook verraad en de zoektocht naar wie-ben-ik. En na afloop kwam voor mij pas het moment dat Het Boek van Jongen dat voor mij ging leven, de laatste zin bezorgde mij even een brok in m’n keel. Dit is een boek wat z’n tijd nodig heeft, moet bezinken.
Een boek wat zo moest bezinken dat ik een video van schrijver Catherin Gilbert Murdock opzocht, een presentatie over het onderzoek naar Het boek van Jongen. Murdock, van origine een historicus, weet duidelijk waar ze het over heeft. En deze video bevestigde mijn vermoeden dat dit boek vooral een reflectie is van het leven in 1350, nauwkeurig onderzocht, naar wat relieken echt voor mensen betekende en zelfs de vraag of mensen in 1350 al onderbroeken droegen. Zelf omschrijft Murdock haar boek in deze video als volgt; “But the pilgrim has a secret, he’s not a pilgrim, he is a thief. And Boy has a secret and if anyone finds out his secret, he will die.”
Ja, dat geheim… Voor mij onbekend tot de sporen zich begonnen te vertonen in het boek. En dit is waar voor mij de eerste liefde even afzwakte. Want tot nu toe had ik een vooral een historische fictie gelezen. Misschien vergelijkbaar met De brief voor de koning, misschien niet het meest spannende verhaal. Maar alsnog een verhaal over een held, die een taak moet volbrengen op een weg vol tegenslagen. Om onderweg wat gekke feiten van de Middeleeuwen op te pakken. Maar Het Boek van Jongen blijkt niet je standaard heldenverhaal te zijn, want Jongen heeft een bochel op zijn rug en kan ook met dieren praten. En heeft dus een geheim.
Tussen echt en net een beetje meer
En hier zit ik als volwassen, meer ervaren lezer, met een dilemma. Want zelfs voor mijn ervaring was het eerste gedeelte een krachtig verhaal, een verhaal om je tanden in te zetten. Om deze nieuwe wereld te verkennen, samen met Jongen. Een realistisch beeld van het jaar 1350, waar religie de boventoon had in het dagelijks leven. Een wereld waar relieken, stukken bot en stof van heiligen, werden gebruikt als koopwaar. Geschiedenis die ook wat verder van mij af staat.
Maar er komt een diepere laag bij. En dat verandert voor mij het verhaal, vooral met de doelgroep van 10 jaar in m’n hoofd. Het verandert het boek van toegankelijk, maar wel voor de ervaren lezer, naar een boek wat begeleiding nodig heeft. Om echt alle nuances eruit te kunnen halen. Het verandert Het Boek van Jongen van een historische, informatieve, roman naar een boek wat bijna te ambitieus is voor deze doelgroep.
Hierbij had ik ook graag een toelichting gezien van de auteur, iets om de lezer te gronden. Een voorwoord met “Hé, hier zitten we nu, dit is de situatie, dit is het jaar. Om deze reden gaat dit boek over relieken.” En daarbij mis ik dan een woordenlijst, om even terug te kunnen slaan naar wat een reliek nu is.
En ik moet het hier even noemen, de woordenlijst was ook voor een andere reden nodig. Want hoewel ik de eerste ben die elke vertaling bejubeld, de vertaling van Ian Schoenherr staat als een huis, het boek leest soepel en fijn, heb ik toch mijn vraagtekens bij wat vertaalde begrippen. Een ‘wicked men’ in de originele, Engelse versie werden ‘kwade sujetten’ in de vertaling. Een ‘pack’ werd een ‘ransel’. En dit zijn woorden die in de eerst 5 bladzijdes te vinden zijn, mijn woordenschat is redelijk goed, maar ook ik moest op zoek naar de uitleg. En dat is een jammere maar gemiste kans omdat dit echt als een heuvel ervaren kan worden voor deze doelgroep.
Kortom
Het Boek van Jongen, het verhaal van lieve, kwetsbare Jongen. De jongen met de bochel, die droomt van een avontuur. Een boek over zoveel menselijkheid, maar in dit boek zit ook een beetje meer. Noem het fantasie, noem het religie. Noem het het menselijk vermogen om weer op te krabbelen na een periode van de pest. Ik noem het iets heel moois, ik ben nog steeds een beetje verliefd, maar ik denk niet dat iedereen deze verliefdheid zal voelen.
Maar misschien zal dit boek bij de juiste ervaren lezer ook wel z’n plek vinden en misschien toch ook in groep 7 of 8, omdat dit wel een perfect beeld schetst van de wereld van 1350. Met al die rare en toch een beetje vieze relieken. Een docent kan dit boek eer aan doen.
En dat geheim, tja, misschien maken geheimen ons juist ook wel menselijk.
Details
Titel: Het Boek van Jongen
Auteur: Catherine Gilbert Murdock
Vertaler: Ian Schoenherr
Uitgeverij: Querido
Datum van verschijnen: maart 2020
Blz: 272
ISBN: 9789045124032
Dank Querido voor het recensie exemplaar! ?
2 Comments
Ik vind dit echt als een geweldig verhaal klinken en dan heeft het boek ook nog zo’n waanzinnig mooie voorkant. Dus hej, weeeeer een boek voor op mijn wil-ik-lezen-lijst 😀
Ja, wat een geweldige voorkant he? En nu ik het boek heb gelezen waardeer ik het nog meer! ? Yay, ben benieuwd wat je van dit boek gaat vinden!