Alleen omdat ergens een laag prutje op zit, betekent niet dat er niet heel veel te ontdekken is. Prutje is een prachtig boek, kleurrijk en bijzonder.
Prutje (2018)
Eigenlijk is het leven van Hens helemaal niet leuk. Hele dagen werkt hij samen met zijn familie in de, niet alleen smerige, maar ook gevaarlijke fabriek om een hongerloontje binnen te halen. Niemand wordt vrolijk van zo’n leven, behalve zijn kleine broertje Walm. Walm vindt alles mooi en wil het liefst aan iedereen “wubbels” geven.
Maar op een dag heeft Hens er helemaal genoeg van, na een ruzie met zijn vader en nog een verschrikkelijke dag in de fabriek loopt hij weg van huis. Maar Walm volgt hem en als Hens niet zo goed waar hij heen moet, komt hij een eigenwijs meisje tegen die hem vertelt over een prachtige plek. Waar mensen nooit hoeven te werken en er nooit honger is…
Hens zal voor zichzelf moeten leren wat de definitie van “geluk” nu echt is.
Grijs, grauw, donker…
Een paar maanden terug, op een rustige middag in de boekenwinkel waar ik werkte, begon ik te lezen in Prutje. Ik werd aangetrokken door de leuke en eigenlijk best grappige titel van Prutje, en ook de cover met een illustratie van Linde Faas maakt dat ik dit boek uit de kast haalde. Meteen waande ik me in de wereld van dit innemende boek.
De lezer waant zich in een wereld die lijkt op iets wat herkennen als de industrialisatie. Een realistisch beeld; armoede heeft de boventoon, de familie van Hens werkt allemaal in de fabriek voor een armzalig loontje. De familie heeft eigenlijk nooit genoeg te eten en eigenlijk geen vooruitzicht op een betere toekomst. Vader en moeder komen van platteland, waar het nog slechter was. Maar op dit bijna herkenbare historische beeld, is nog een andere factor van toepassing, die van “Prutje.”
‘Als een verrotte mistwolk hing de rook van de fabriek in de straten… Door de donkere rook zat alles hier onder de as, het roet en andere smerige zooi. Overal zat een laag viezigheid op. Prutje.’
Een laag viezigheid, te zien in de grijze illustraties, gezichten zijn bijna niet herkenbaar. Alles is vies en donker. En als lezer voel je in combinatie met tekst en illustraties net zo wanhopig als Hens.
En dan komt het verhaal op gang, als Hens wegloopt – Walm meeloopt – en de twee broers samen een eigenwijs meisje tegenkomt met de naam Vijf. Opvallend is dat Vijf geen ouders heeft en over straat zwerft. En ze heeft geen hand, dat ook. Als lezer heb je meteen medelijden met dit meisje, een realisatie dat het altijd nóg slechter kan. En hoewel Hens haar ook een beetje irritant vindt, wil hij haar toch wel een “handje” helpen…
‘Je wist zeker niet dat ik zo handig was?’ Zonder iets te zeggen draaide ik me om en liep ik tussen de brokstukken van het huis door, in de richting van de weg. ‘Hé? Wat is er nou aan de hand? Waarom loop je zo snel weg?’ Blijkbaar vond ze zichzelf erg grappig, want ik hoorde haar zachtjes grinniken. ‘Niet boos worden. Ik houd al op. Dat beloof ik, met de hand op mijn hart.’
Tja, Vijf, je maakt me zeker aan het lachen, al lijkt het leven nog zo donker en grauw.
‘Het spijt me dat ik irritant ben,’ zei Vijf. ‘Daar schijn ik nogal een handje van te hebben.’
En daar komt de kleur…
Hoe verder de lezer in het boek komt, hoe meer de kleur ook van de pagina’s begint af te spatten. Een fantastische samenwerking van schrijfster en illustrator, Hens ontdekt de omgeving buiten de stad en met elke stap verschijnen er meer kleuren in zijn wereld.
‘Wow…’ was alles wat ik uit wist te brengen. De zon zakte omlaag achter de wereld. Heel zijn kleur was veranderd, bijna alsof hij doofde. Hij was niet meer zo fel, eerder zacht en vriendelijk. De wolken hadden dezelfde kleur en de lucht was veel donkerder dan eerder op de dag. Het was wonderbaarlijk dat dit bestond. Deze wereld was toch niet gemaakt om alleen maar op te werken? Dat mocht gewoon niet.’
Uiteindelijk transformeert Prutje in een echt avonturenverhaal, met spannende elementen en de belofte van nog meer en nog mooier. Het vluchten voor onweer en dan het tegenkomen van een pratende waterspuwer, die de belofte doet van een nieuwe wereld, een stad die hoog in de wolken zweeft, waar elke inwoner gelukkig is… Ik zal verder niets verklappen, maar precies dit magische element trok mij nog verder het boek in.
Kortom!
Een kinderboek zoals een kinderboek behoort te zijn. Waar realiteit en fantasie elkaar een handje geven en waar verdriet en geluk elkaar tegenkom. Een boek vol met vragen, wat is nu echt belangrijk in het leven. Zelfs als volwassene kun je hier niet omheen.
Lief, leuk, grappig. Zijn maar een paar van de woorden die ik wil gebruiken om Prutje te omschrijven. Wat een ongelooflijk fijn boek, om te lezen en om naar te kijken.
Ik zei het al eerder, maar Pieter Koolwijk en Linde Faas zijn een fantastisch duo. Ondertussen ligt het nieuwe boek Gozert ook al klaar en daar ga ik zo snel mogelijk in beginnen.
Details
Titel: Prutje
Auteur: Pieter Koolwijk
Illustrator: Linde Faas
Uitgever: Lemniscaat
Datum van verschijnen: november 2018
Blz: 263
ISBN: 9789047709718
